Lâm triều nhiếp chính Hồ_thái_hậu_(Bắc_Ngụy)

Năm 515, Bắc Nguỵ Tuyên Vũ Đế băng hà, Nguyên Hủ lên ngôi kế vị, tức là Bắc Nguỵ Hiếu Minh Đế[4]. Hiếu Minh Đế tôn đích mẫu Cao hậu làm Hoàng thái hậu, còn sinh mẫu Hồ sung hoa trở thành Hoàng thái phi[5]. Vào lúc Tuyên Vũ đế gần chết, Cao hậu muốn giết chết Hồ thị, nhưng các đại thần trong triều gồm Lưu Đằng và Hầu Cương biết được việc ấy, bèn hỏi ý của Thôi Quang. Thôi Quang muốn bảo vệ bà, nên cho phòng vệ nghiêm ngặt cho Hồ thị, nên bà không bị hại. Đến tháng 3 cùng năm đó, Cao thái hậu rời cung theo nghiệp tu hành, do đó Hồ thái phi được lập làm Hoàng Thái hậu vào mùa thu năm 515 và nắm quyền nhiếp chính cho Hiếu Minh Đế mới 6 tuổi. Ban đầu bà được quần thần gọi là Hoàng thái hậu điện hạ, sau đó lại đổi thành Hoàng thái hậu bệ hạ và bà cũng tự xưng trẫm (tiếng xưng danh riêng cho vua) và gọi mệnh lệnh của mình là chiếu[6].

Hồ thái hậu được đánh giá là người thông minh, có khả năng thông hiểu sự việc một cách nhanh chóng, song bà lại quá nhân hậu và khoan dung với tội tham nhũng. Giả dụ, vào mùa đông năm 515, thứ sử tham nhũng của Kì Châu (岐州, nay gần tương ứng với Bảo Kê, Thiểm Tây), Triệu vương Nguyên Mật (元謐), đã kích động một cuộc tổng nổi dậy khi ông ta vô cớ sát hại một số người dân, và khi ông ta có thể thoát khỏi cuộc nổi dậy và trở về kinh thành Lạc Dương, Hồ thái hậu đã phong cho ông ta làm nội quan vì phu nhân của ông là chất nữ của bà. Trong thời thơ ấu của Nguyên Hủ, quyền lực của Hồ thái hậu là không thể bị thách thức. Tuy nhiên, sự khoan dung của Thái hậu đã bị một số người phê phán, thậm chí nói ra một cách thẳng thừng như các quan Đông Bình vương Nguyên Khuông (元匡) và Trương Phổ Huệ (張普惠), vì thế bà đã thực hiện các đề xuất nhằm ngăn chặn tham nhũng song với một tốc độ chậm chạp.

Năm 515, Kinh Triệu vương Nguyên Du đem quân tạo phản xưng đế chống lại triều đình, nhưng không thành công và bị giết chết. Tuy nhiên Hồ thái hậu ra lệnh đặc xá cho thân thích của Nguyên Du và truy phong cho Du làm Lâm Thao vương[7].

Hồ thái hậu là người thông minh, có tài năng trong việc trị quốc và tôn sùng Đạo phật. Hồ thái hậu là một Phật tử nhiệt thành, bà đã cho xây các đền chùa tráng lệ ở Lạc Dương trong thời gian nhiếp chính đầu của mình. Bà đã xây một ngôi đền để dành riêng để tưởng nhớ phụ thân là Tần công Hồ Quốc Trân (胡國珍) sau khi ông qua đời vào năm 518, các đại thần trong triều đình muốn bỏ đi tước vị của Hồ Quốc Trân, nhưng bà không nghe và còn xây ngôi đền đặc biệt tráng lệ. Do ảnh hưởng của bà, Hiếu Minh Đế cũng trở thành một người sùng kính Phật giáo. Tuy nhiên, trong thời niên thiếu của mình, Hiếu Minh Đế thích dành thời gian trong hoa viên của hoàng cung hơn là nghiên cứu hoặc nghe về các chính sự quan trọng của đất nước.

Cũng trong năm 518, Hồ thái hậu thấy thiên văn có sự thay đổi khác thường, nghi ngờ Cao thái hậu sẽ là người đe dọa đến mình, bèn bí mật nhân đêm tối sai sát thủ đến giết chết Cao thái hậu[8]. Lại một lần, trong lúc cải táng cho Hiếu Văn Chiêu hoàng hậu[9], Hồ thái hậu không cho phép Hiếu Minh Đế làm chủ tang mà tự mình làm lấy, đích thân đi theo quan tài đến Chung Ninh Lăng.

Năm 519, một cuộc bạo động nghiêm trọng đã xảy ra tại Lạc Dương, sau khi viên quan Trương Trọng Vũ (張仲瑀) đề xuất rằng cần thay đổi quy định để không cho phép quân nhân trở thành các quan chức dân sự. Các quân nhân đã trở nên tức giận và xông vào cả Binh bộ và tư gia của phụ thân Trương Trọng Vũ là Trương Di (張彝), họ giết chết Trương Di và làm bị thương nghiêm trọng Trương Trọng Vũ và anh trai là Trương Thủy Quân (張始均). Hồ thái hậu đã bắt giữ tám lãnh đạo của cuộc bạo động và xử tử họ, song lại xá miễn cho những người còn lại nhằm dập tắt tình trạng bất ổn. Bà cũng từ chối đề nghị thay đổi quy định của Trương Trọng Vũ. Sự kiện này thường được xem là một bước ngoặt và bắt đầu tình trạng bất ổn mà cuối cùng sẽ tàn phá Bắc Ngụy. Tuy vậy, Hồ thái hậu vẫn tiếp tục khoan dung với tham nhũng, và thường phong thưởng nhiều cho các quan, khiến cho ngân khố kiệt quệ; áp lực về ngân khố và gắng nặng của dân chúng lại càng tăng lên khi bà ban chiếu chỉ rằng mỗi châu phải xây dựng một tháp để tưởng nhớ Đức Phật.

Từ khi lên nắm quyền, Hồ thái hậu ngày càng xa xỉ, không biết tiết kiệm. Một lần bà cho mời hơn 100 vương công đại thần đến kho vải, rồi đem vải trong kho phân phát ra cho họ[10], nhiều thì hơn 2000 tấm, ít thì cũng hơn 1000. Duy chỉ có Công chúa Trường Lạc chỉ lấy có 20 tấm lụa. Các đại thần là Trần Lưu Công Lý Sùng và Chương Vũ Vương Nguyên Dung vì quá tham lam, lấy quá nhiều nên vác quá nặng, Lý Sùng bị ngã và bị thương ở lưng, còn Nguyên Dung bị thương ở chân. Sự việc đã trở thành trò cười cho thiên hạ.

Không chỉ tỏ ra xa hoa lãng phí, Hồ thái hậu còn là người dâm loạn. Một khoảng thời gian nào đó trước năm 520, Thái hậu đã buộc thúc của Hiếu Minh Đế là Thanh Hà vương Nguyên Dịch (元懌) làm người tình của mình. Nguyên Dịch là người tuấn tú, tài năng lại biết khiêm nhường nên được bá quan và dân chúng tôn kính. Do Nguyên Dịch thường hay bệnh nên bà thường hay cấp thuốc và lương thực cho. Sau đó, bà lấy cớ hậu đãi hoàng thúc của vua, đem triều chính giao cho Nguyên Dịch, và còn ép ông ta phải thông dâm với mình[11].

Nguyên Dịch sau đó trở thành người lãnh đạo chính quyền trên thực tế, và ông đã cố gắng tái tổ chức lại chính quyền nhằm giảm bớt tham nhũng. Đặc biệt, ông ông cố gắng hạn chế quyền lực của Nguyên Xoa (元叉, em rể của Thái hậu) và hoạn quan Lưu Đằng (劉騰). Do Nguyên Xoa cậy thế kiêu ngạo, nên Nguyên Dịch muốn kiềm chế đi, nên mâu thuẫn ngày càng lớn. Nguyên Xoa do đó đã vu cáo Nguyên Dịch phạm tội phản nghịch, song Nguyên Dịch được minh oan sau một cuộc điều tra. Lo sợ sẽ bị trả thù, Nguyên Xoa và Lưu Đằng đã thuyết phục Hiếu Minh Đế rằng Nguyên Dịch muốn hạ độc Hoàng đế. Tháng 7 năm 520, Nguyên Xoa liên kết với Lưu Đằng tố cáo Nguyên Dịch mưu phản cướp ngôi rồi lấy cớ đó tiến hành một cuộc chính biến chống lại Hồ thái hậu và Nguyên Dịch, đưa quân vào điện Hiển Dương. Nguyên Dịch bị giết chết còn Hồ thái hậu bị quản thúc trong cung. Cao Dương vương Nguyên Ung trở thành nhiếp chính trên danh nghĩa, song Nguyên Xoa mới là người nắm quyền trên thực tế.[12].

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Hồ_thái_hậu_(Bắc_Ngụy) http://phunutoday.vn/tham-cung-bi-su/ba-hoang-dang... https://web.archive.org/web/20131103111359/http://... https://zh.wikisource.org/wiki/%E5%8C%97%E5%8F%B2/... https://zh.wikisource.org/wiki/%E5%8C%97%E5%8F%B2/... https://zh.wikisource.org/wiki/%E8%B3%87%E6%B2%BB%... https://zh.wikisource.org/wiki/%E8%B3%87%E6%B2%BB%... https://zh.wikisource.org/wiki/%E8%B3%87%E6%B2%BB%... https://zh.wikisource.org/wiki/%E9%AD%8F%E6%9B%B8/... https://zh.wikisource.org/wiki/%E9%AD%8F%E6%9B%B8/... https://zh.wikisource.org/wiki/%E9%AD%8F%E6%9B%B8/...